Τα Ολύμπια (1859-1889). Χρόνια ελληνικού ρομαντισμού

Η σύλληψη των Ολυμπίων ήταν μια παγκόσμα πρωτοπορία. Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα κάποιος χρειαζόταν να πιέσει τα πράγματα για να επιτευχθεί η πολυπόθητη ανάπτυξη· για να τεθούν σε γόνιμη κίνηση τα ανήσυχα πνεύματα που βρίσκονταν στην Ελλάδα. Αυτός ήταν ο Ευαγγέλης Ζάππας. Για πρώτη φορά στη σύγχρονη εποχή καθιερώνονταν γιορτές πολιτισμού και αθλητισμού. Για πρώτη φορά ένα γεγονός της οικονομίας και του πολιτισμού ερχόταν να αλλάξει τα έως τότε δεδομένα. Μια ακόμη πρωτοπορία συνιστούσε το γεγονός ότι το επίκεντρο των Ολυμπιακών εκδηλώσεων μεταφερόταν από την Ολυμπία στη νέα πρωτεύουσα, στην Αθήνα. Αν η Ολυμπία σηματοδότησε τους αρχαίους Αγώνες, τα Α΄ Ολύμπια στην πόλη της Παλλάδας αποτέλεσαν το πρελούδιο όσων θα ακολουθούσαν το 1896. Ο θεσμός των Ολυμπίων δεν δημιούργησε απλώς παράδοση. Παρήγαγε ιδεολογία: προήγαγε την αξία της ισόρροπης ανάπτυξης του σώματος και του πνεύματος, του υλικού πλούτου και της πνευματικής ανάτασης. Το έργο επανεκδόθηκε το 2005 από το ίδρυμα ΣΟΦΙΑ για λογαριασμό της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων.