Η αρπαγή γίγαντα που ανήκε στον βωμό του Δία

του Ελευθερίου Γ. Σκιαδά.

Στις 2 Ιουνίου 1971 έκπληκτοι οι Έλληνες μάθαιναν πως αρχαιολόγοι εντόπισαν στο υπέρθυρο ενός σχολείου γοτθικού ρυθμού, σε προάστιο του Λονδίνου, τοποθετημένο και μάλιστα ανάποδα έναν γίγαντα που ανήκε στο Βωμό του Διός της Περγάμου! Ένδεκα χρόνια νωρίτερα είχε βρεθεί ένας ακόμη γίγαντας. Και οι δύο προέρχονταν από τον ίδιο Βωμό και η περιπέτειά τους είχε αρχίσει στα 1625, εποχή που οι «άρχοντες» της Δύσης –Αγγλοι, Γάλλοι, Γερμανοί κ.ά.  λεηλατούσαν τα μνημεία της ελληνικής αρχαιότητας.

Στο «στόχαστρό» τους βρέθηκε ο Βωμός, δημιούργημα του 2ου π.Χ. αιώνα. Με περιφέρεια 140 μέτρων ήταν κοσμημένος με γλυπτά και αγάλματα υπερφυσικού μεγέθους, ύψους 2,30 μέτρων, που αναπαριστούσαν με εκπληκτική προσοχή στις λεπτομέρειες τους μύθους και τα έπη της Ελλάδας.

Διάσημος «άρπαγας», προγενέστερος του Ελγιν, ήταν ο Τζέιμς, λόρδος του Άραντελ. Κάποιος μπιστικός του λόρδου ονόματι Γουίλιαμ Πίτι, πήρε άδεια από τον Άγγλο πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη να αρπάξει τα γλυπτά. Πράγματι, αποκόλλησε μεγάλα κομμάτια –ανάμεσά τους και δύο γίγαντες– και τα φόρτωσε για να τα μεταφέρει στην Αγγλία. Στα στενά της Σάμου το πλοίο ναυάγησε λες και τα γλυπτά δεν ήθελαν να φύγουν μακριά από τον ελληνικό χώρο. Ωστόσο ο Πίτι, έχοντας επίγνωση της αξίας τους, πραγματοποίησε ολόκληρη επιχείρηση και έφερε πάλι τα γλυπτά στην επιφάνεια.

Τον Ιανουάριο 1627 οι ευγενείς της Βασιλικής Αυλής απολάμβαναν τη συλλογή του Άραντελ που περιλάμβανε 37 αγάλματα, 128 προτομές και 250 επιγραφές! Μετά τον θάνατο του λόρδου τα γλυπτά κακόπεσαν. Μερικά πουλήθηκαν για 30 λίρες, ενώ ένας από τους γίγαντες δόθηκε ως …δώρο σε υπηρέτη, ο οποίος τον πούλησε για 75 λίρες! Ο άλλος γίγαντας είχε βρεθεί ήδη από το 1960.

Το σημαντικότερο τμήμα του Βωμού λεηλατήθηκε γύρω στα 1880 και μεταφέρθηκε στο Βερολίνο, όπου εκτίθεται μέχρι σήμερα!