Η συγκέντρωση στο Σύνταγμα το 1910 που ανέδειξε τον Βενιζέλο

Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς.

Στα μεγάλα γεγονότα που γνώρισε η πλατεία Συντάγματος στη μακρόχρονη ιστορία της είναι και μία συγκέντρωση που έγινε σε αυτήν στις 5 Σεπτεμβρίου 1910. Ήταν το γεγονός που ανέδειξε την προσωπικότητα και το κύρος του Ελευθερίου Βενιζέλου. Ήταν η πρώτη μεγάλη πολιτική συγκέντρωση, η οποία άφησε τον πανηγυριώτικο χαρακτήρα των γραφικών συγκεντρώσεων του παρελθόντος.

Είχαν προηγηθεί η Επανάσταση του Γουδή και οι εκλογές της 8ης Αυγούστου 1910, στις οποίες ο Ελευθέριος Βενιζέλος, πρωθυπουργός έως τότε της Κρητικής Πολιτείας, εκλέχθηκε πληρεξούσιος (:βουλευτής) Αττικοβοιωτίας. Έμαθε την είδηση ενώ βρισκόταν στην Ελβετία και επέστρεψε στην Αθήνα μέσω Χανίων και αφού συνάντησε τον υπουργό Εξωτερικών της Ιταλίας και εκπρόσωπο των Μεγάλων Δυνάμεων Σ. Τζουλιάνο.

Η είδηση βρισκόταν στο περιεχόμενο της ομιλίας του Ελευθερίου Βενιζέλου. Παρά το γεγονός ότι είχε τη φήμη του ριζοσπάστη, απέφυγε να ανακοινώσει Συντακτική Εθνοσυνέλευση, η οποία μπορούσε να προκαλέσει εθνικό διχασμό. Προέκρινε την αναθεώρηση του Συντάγματος στα δευτερεύοντα άρθρα του αποκαλύπτοντας πολιτική παρρησία και ευελιξία. Όταν το συγκεντρωμένο πλήθος ζητούσε ρυθμικά «Εθνοσυνέλευση Συντακτική», ο Βενιζέλος τού απάντησε αποστομωτικά: «Είπα! Αναθεωρητική».

Από το Σύνταγμα ο Βενιζέλος διακήρυξε πως ο πολιτικός άνδρας οφείλει να προτάσσει το κοινό συμφέρον και όχι το συμφέρον του κόμματος, να έχει το θάρρος της γνώμης του και να μην τη θυσιάζει για να γίνεται αρεστός προς τα
πάνω ή προς τα κάτω. Η εξουσία είναι το μέσον για την επιτυχία υψηλότερων σκοπών. Παρά το γεγονός ότι η κακοδιοίκηση είχε φθείρει τις εθνικές δυνάμεις, ο Βενιζέλος υποστήριζε ότι έπρεπε η Ελλάδα αφενός να αποσπάσει τη εκτίμηση του πολιτισμένου κόσμου και αφετέρου να διαδραματίσει πρωτεύοντα και υπερτοπικό ρόλο.

«Από της ώρας εκείνης η Ελλάς είχε κυβέρνηση. Δεν τον ανεκήρυξεν η φωνή αλλά η σιωπή του λαού», όπως εύστοχα έγραψε ο Γεώργιος Βεντήρης.