Οι περίπατοι στην Αθήνα του 19ου αιώνα και το θέαμα στο Ζάππειο Μέγαρο

του Ελευθερίου Γ. Σκιαδά.

Όπως όλοι οι κατοικημένοι τόποι της χώρας, πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά σε όλη την Ελλάδα, είχαν κάποιον δρόμο για βόλτα που συνήθως αποκαλούσαν «νυφοπάζαρο», έτσι και η Αθήνα είχε τους δικούς της περιπάτους. Στα πρώτα χρόνια του Όθωνα, κυριότερος τόπος περιπάτου ήταν η οδός Πατησίων ως το Πεδίον του Αρεως. Εκεί τις Κυριακές παιάνιζε η Μουσική της Φρουράς και ήταν συχνή η παρουσία του βασιλικού ζευγαριού, του Όθωνα και της Αμαλίας. Το ζευγάρι έφθανε εκεί έφιππο και συνοδευόμενο από τις Κυρίες επί των Τιμών για να παρακολουθήσει την εκτέλεση νέων μουσικών συνθέσεων.

Αλλά και μετά την έξωση του Όθωνα και ως τις αρχές της δεκαετίας του 1880 η οδός Πατησίων ήταν ο κατεξοχήν προσφιλής περίπατος των Αθηναίων. Εκεί παρήλαυναν, τις πρώτες απογευματινές ώρες και εποχούμενες, οι κυρίες και οι όμορφες ατθίδες αμαζόνες που συνοδεύονταν από τα μέλη της νεοσύστατης «Φιλίππου Εταιρείας».

Από το 1881 όμως ο περίπατος αυτός άρχισε να παρακμάζει. Ελάχιστοι ήταν πλέον όσοι επέμεναν να συχνάζουν εκεί. Απέκτησαν δε και παρατσούκλι αφού ο λαός τούς αποκαλούσε «περιπατητικούς φιλόσοφους»! Νέα κέντρα της πόλης τραβούσαν πλέον το ενδιαφέρον του κόσμου και ήταν εκείνα στα οποία παιάνιζαν οι στρατιωτικές μουσικές διασκεδάζοντας τους κατοίκους της πρωτεύουσας. Οι πλατείες Ομονοίας και Συντάγματος, ενώ από το απόγευμα ο συνήθης περίπατος γινόταν στην οδό Σταδίου, όπου έβλεπε ο περαστικός να ξεχύνεται ένα ατελείωτο πλήθος. Και από τότε που φυτεύτηκε και αξιοποιήθηκε η περιοχή γύρω από το Ζάππειο Μέγαρο, τα τελευταία χρόνια του 19ου αιώνα, οι Αθηναίοι μετέβαιναν εκεί «απολαμβάνοντες το έκπαγλον θέαμα του δύοντος αττικού ηλίου, όστις πληροί δι’ ασυλλήπτων αποχρώσεων φωτός τον ορίζοντα», όπως έγραφε ο πολύς Θεόδωρος Βελλιανίτης.