Ο «ανένδοτος» αγώνας του Γεωργίου Παπανδρέου με στόχο εκλογικά οφέλη

Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς.

Η λέξη «ανένδοτος» (ανυποχώρητος, ασυμβίβαστος, αμετακίνητος, αμετάπειστος, αδιαπραγμάτευτος) ήταν από τις αγαπημένες στο λεξιλόγιο του Γεωργίου Παπανδρέου. «Ειμί ανένδοτος» δήλωνε το 1931 ως υπουργός Παιδείας όταν κατέθετε τον νέο οργανισμό του Πανεπιστημίου, ενώ «ανένδοτος εδήλωσε ο κ. Υπουργός» τον ίδιο χρόνο σε ένα απλό αίτημα για απαλλαγή μαθητών από τις σχολικές υποχρεώσεις τους προκειμένου να συμμετάσχουν σε ποδοσφαιρικό αγώνα μεταξύ των πόλεων Αθηνών και Θεσσαλονίκης. «Ανένδοτος υπέρ των αιτημάτων των Λεσβίων εδήλωσεν ο κ. Παπανδρέου» το 1937, ενώ «ανένδοτος εις τας αρχάς του Κόμματος των Φιλελευθέρων» δήλωνε στη Θεσσαλονίκη στις αρχές Οκτωβρίου 1954. Για «πολιτικήν ανενδότου αγώνος υπέρ της αυτοδιαθέσεως της Κύπρου» έκανε λόγο το 1957, ενώ ότι είναι «ανένδοτον το αίτημα διά την υπηρεσιακήν» διακήρυσσε τον Αύγουστο 1961.

Ωστόσο, στην Ιστορία έμεινε γνωστός ο «ανένδοτος» αγώνας που κήρυξε πριν από 50 χρόνια, στις αρχές Νοεμβρίου 1961. Στις 4 του μηνός, συζητώντας με τους δημοσιογράφους κατήγγειλε «εκλογικό πραξικόπημα» από τους μηχανισμούς της ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή και ανέφερε ότι θα «διεξαχθή ανένδοτος αγών προς αποτροπήν του». Η λέξη αποτυπώθηκε στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και στα πολιτικά ρεπορτάζ της εποχής και μέχρι τα τέλη εκείνου του μηνός εισήλθε στο καθημερινό λεξιλόγιο του τόπου.

Η τυπική καθιέρωση του όρου θα έλθει με πρωτοσέλιδο πεντάστηλο της εφημερίδας «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» του Πάνου Κόκκα, όταν η Κοινοβουλευτική Ομάδα της Ενώσεως Κέντρου στην πρώτη μετεκλογική συγκέντρωσή της «δεν αναγνωρίζει την EPE ως νόμιμον κυβέρνησιν της χώρας και υπόσχεται εις τον ελληνικόν λαόν ότι… θα αποδυθεί εις ανένδοτον αγώνα προς υπεράσπισιν και αποκατάστασιν της Δημοκρατίας». Η σκληρή αντιπολιτευτική τακτική συσπείρωσε και προσέδωσε πολιτική ταυτότητα στις μάζες πολιτών που ακολουθούσαν την Ένωση Kέντρου, ενώ εξασφάλισε και εκλογικά οφέλη από δυνάμεις της Αριστεράς.