Το άδοξο τέλος του Πλάτανου του Μενδρεσέ

του Ελευθερίου Γ. Σκιαδά.

Ο διασημότερος ίσως πλάτανος της νεότερης ελληνικής Ιστορίας είναι ο Πλάτανος του Μενδρεσέ, του μουσουλμανικού ιεροσπουδαστηρίου, του οποίου μόνον ένα τμήμα της εισόδου σώζεται πλέον στους Αέρηδες της Πλάκας. Ο Μενδρεσές μετατράπηκε σε φυλακή και το γέρικο πλατάνι στην αυλή του γνώρισε δόξες, ιδιαίτερα στα χρόνια του Όθωνα. Το δένδρο εκείνο μίσησαν όλοι όσοι φιλοξενήθηκαν στις πρωτόγονες εκείνες και άθλιες φυλακές.
Στην αιωνιότητα τον παρέδωσε ο Αχιλλέας Παράσχος, όταν φιλοξενήθηκε στον Μενδρεσέ, ως ηθικός αυτουργός για την απόπειρα δολοφονίας της βασίλισσας Αμαλίας από τον Αριστείδη Δόσιο:

«Ο πλάτανος του Μενδρεσέ έχει διπλόν τον κλώνο
ο ένας λέει ισόβια κι ο άλλος λαιμητόμο»!

Ή το περίφημο τετράστιχο:

«Θα έλθη η ώρα, πλάτανε, αλλόθρησκη Βαστίλλη
που ξυλοκόπους η οργή του Έθνους θα σου στείλη
και πέλεκυς στη ρίζα σου ελεύθερα θ’ αστράψη
δεν θα σε φαν γεράματα φωτιά δεν θα σε κάψη»!

Τελικά, εκείνο το ιστορικό πλατάνι δεν πήγε από χέρια ξυλοκόπου ή τη φωτιά της λαϊκής οργής, όπως επιθυμούσε και ονειρευόταν ο Αχ. Παράσχος. Ούτε υπήρξε ποιητής να το κλάψει όταν ξεριζώθηκε από έναν σφοδρό μαρτιάτικο άνεμο το 1931. Δεν ήταν πια δένδρο, ήταν σκελετός δένδρου. Όπως φαίνεται και στη φωτογραφία είχε μείνει ένας κούφιος κορμός και δύο τεράστια κοκαλιασμένα κλαδιά ανάμεσα στα ερείπια των φυλακών του Μενδρεσέ.
Ο μόνος που νοιάστηκε να τον ξεπροβοδίσει ήταν ο Τίμος Μωραϊτίνης, που έγραψε πως «είχε καταντήσει ένα κουφάρι, ένα σκέλεθρο ξεκλειδωμένο που μόλις εστηρίζετο στο χώμα της αυλής»! «Έζησε ολομόναχος μέσα στην έρημη αυλή του Μενδρεσέ δια να αποθάνη εις βαθύτατον γήρας ένα άθλιον θάνατον μέσα εις τα μελαγχολικά ερείπια των φυλακών, άδοξος και λησμονημένος», έγραψε ο κραταιός εκείνος λάτρης των Αθηνών.

ΠΗΓΕΣ – ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
Είναι γνωστό πως το μεγαλύτερο μέρος των δημοσιεύσεων στην εφημερίδα μας αλλά και στον ιστότοπο www.mikros-romios.gr στηρίζεται σε αδημοσίευτες πηγές και είναι προϊόν πρωτογενούς έρευνας.
Επειδή δεν είναι δυνατόν να παρατίθενται παραπομπές, λόγω του δημοσιογραφικού χαρακτήρα των δημοσιεύσεων, οι ερευνητές που επιθυμούν να εντρυφήσουν περισσότερο στα δημοσιευόμενα θέματα μπορούν να επικοινωνούν με το Τμήμα Αρχειακών Μελετών του «Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών - Ιδρύματος Βούρου-Ευταξία» (Tηλ: 210-3426833 και 210-3231397) ή ηλεκτρονικά (info@mikros-romios.gr), ώστε να ενημερώνονται για παραπομπές ή να συλλέγουν συμπληρωματικές πληροφορίες.