Το κίνημα «τριανταφυλλάκι» και η προσφορά της Σ. Σλήμαν στη μάχη κατά της φυματίωσης

του Ελευθερίου Γ. Σκιαδά.

Κάθε εποχή έχει τη δική της ανίατη ασθένεια που μαστίζει την ανθρωπότητα. Το πρώτο μισό του 20ού αιώνα η φθίση ήταν εκείνη που ξεκλήριζε μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Όπως όμως συμβαίνει πάντα, μέσα από τον πόνο ξεπετιούνται οι ανθρώπινες ευαισθησίες και αναδεικνύονται μεγάλα ή μικρά κοινωνικά κινήματα. Ένα τέτοιο κίνημα, το περίφημο «τριανταφυλλάκι», γεννήθηκε πριν από 100 χρόνια στην Αθήνα. Σε μια εποχή που ο πληθυσμός δεν ξεπερνούσε τα δύο εκατομμύρια ψυχές, σε πενήντα χιλιάδες ανέρχονταν οι νεκροί της φυματίωσης.

Ήταν Δεκέμβριος του 1911, όταν η Σοφία Σλήμαν αφιερωνόταν στον αγώνα κατά της φθίσης, συστήνοντας την εταιρεία «ΣΩΤΗΡΙΑ». Κοντά της σειρά ευαίσθητων γυναικών της αθηναϊκής κοινωνίας, όπως η κόρη της Ανδρομάχη Μελά, η Δέσποινα Θ. Βλαστού, η Μαρίνα Ι. Λάππα, η Ζηνοβία Ψύχα, η Μαρίνα Διομήδους κ.ά. Πλημμύρισαν κυριολεκτικά τους δρόμους των Αθηνών, προσφέροντας από ένα τριαντάφυλλο στους περαστικούς που έριχναν τον οβολό τους στον «κουμπαρά» της «Σωτηρίας».

«Η πόλις της Παλλάδος έπλεε εις όλας τας ανταυγείας του ρόδινου, χάρις εις τα ανάγλυφα δακτυλάκια ευγενών κυρίων και δεσποινίδων, αι οποίοι είχαν από πρωίας αναλάβη να μεταβάλουν κάθε κομβιοδόχην εις ανθοδόχην», έγραφε δημοσίευμα της εποχής. Και πράγματι όλοι είχαν αρχίσει να αποκτούν κόκκινο χρώμα από τα τριαντάφυλλα που είχαν πάνω τους: άνδρες, γυναίκες, παιδιά, ρασοφόροι, Ανατολίτες, λούστροι, η βασιλική οικογένεια, ο πρωθυπουργός, ακόμη και σκυλιά, «όλα τα κινούμενα επί γης εφιλοτιμήθησαν να μεταβληθούν εις γάστραις».

Η αποδοχή του κόσμου ήταν τεράστια και με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν –το μεγαλύτερο ποσό που έχει προκύψει ποτέ από έρανο– χτίστηκε το «Τριανταφυλλάκι», ή αλλιώς, το περίπτερο του Αγίου Νικολάου, που περιλάμβανε 30 κλίνες. Έτσι η Σοφία Σλήμαν, η δημιουργός της… ρόδινης οπτασίας, είδε το όραμα της «Σωτηρίας» να γίνεται πραγματικότητα με την ίδρυση του γνωστού νοσοκομείου.