Όταν η Αθήνα «ζήλευε» την Ερμούπολη της Σύρου

του Ελευθερίου Γ. Σκιαδά.

Η Ερμούπολη της Σύρου ήταν η πόλη που συναγωνιζόταν την ελληνική πρωτεύουσα στα χρόνια του Όθωνα. Παρά το γεγονός ότι επρόκειτο για νέο συνοικισμό που άρχισε να κατοικείται μόλις το 1822 από πρόσφυγες που έφτασαν στη Σύρο σταδιακά από τη Μικρά Ασία, τη Χίο, την Κάσο, τα Ψαρά και την Κρήτη, η Ερμούπολη καταγραφόταν ως ένα από τα πιο ελκυστικά κέντρα του Ελληνισμού.

Η φιλοπατρία, η εργατικότητα, οι τρόποι οργάνωσης και –κυρίως– ο πλούτος που διέθεταν οι ευκατάστατοι Χιώτες που συνοικίστηκαν στη Σύρο προκαλούσαν μέχρι και τον φθόνο των γηγενών Αθηναίων, οι οποίοι συζητούσαν το θέμα και αναζητούσαν τρόπους ανταγωνισμού. Στο επίκεντρο των συζητήσεων βρίσκονταν τα έργα που πραγματοποιούνταν στη Σύρο και ήταν θαυμαστά για τη δύσκολη εκείνη εποχή.

Οι εφημερίδες έγραφαν ότι ο Δήμος Αθηναίων, ενώ είχε τετραπλάσια έσοδα από εκείνον της Ερμούπολης ελάχιστα έργα παρουσίαζε. Πρόσθεταν μάλιστα, με αρκετή κακεντρέχεια, πως ελάχιστα προσέφεραν «οι αυτόχθονες της πόλεως ταύτης πτωχοί κάτοικοι» στα έσοδα του δήμου, τα οποία κατά το μεγαλύτερο μέρος τους οφείλονταν στο γεγονός ότι η κυβέρνηση είχε εγκατασταθεί στην Αθήνα. «Μη ούσης δε της Κυβερνήσεως εις τας Αθήνας, ο Δήμος της ήθελεν είσθαι ο πτωχότερος ίσως της Ελλάδος Δήμος»!

Οι Αθηναίοι απαντούσαν πως «εις την Ερμούπολιν υπάρχει η πρώτη τάξις των εμπόρων, ενώ εις τας Αθήνας διατρίβει ως επί το πλείστον η πρώτη τάξις των απόρων»!

Στην πραγματικότητα οι έμπειροι στα οικονομικά Ερμουπολίτες αφενός διαχειρίζονταν με πιο αποδοτικό τρόπο τους πόρους τους και αφετέρου δεν αντιμετώπιζαν τα προβλήματα γης του αρτισύστατου Δήμου Αθηναίων. Αυτά γράφονταν τον Φεβρουάριο 1842 στον αθηναϊκό Τύπο και προετοίμαζαν το έδαφος για τη μεγάλη σύγκρουση αυτοχθόνων-ετεροχθόνων που έμελλε να ακολουθήσει. Η σφριγηλή Ερμούπολη συνέχισε να είναι λαμπρή και ζηλευτή για τις προόδους της.