ΟΛΥΜΠΙΑΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ. Διεθνές Αθλητικό Συνέδριο στο Παρίσι (1894)

Μερικά από τα μέλη της Α΄Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής που προέκυψε από το Διεθνές Συνέδριο της Σορβόννης. Καθισμένοι (στο κέντρο): Δ. Βικέλας (ελλάς), πρόεδρος• δεξιά του ο βαρόνος Pierre de Coubertin (Γαλλία), γραμματέας• αριστερά του ο Α. De Boutowsky (Ρωσία). Όρθιοι από αριστερά: Dr. W. Gebhardt (Γερμανία), J. Guth (Τσεχία), Ferenc Kemeny (Ουγγαρία), Viktor Balck (Σουηδία).

Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς

Στα τέλη του 19ου αιώνα, το ζωηρό πια ευρωπαϊκό ενδιαφέρον για τη γυμναστική και τις αθλοπαιδιές θα έχει ως αποτέλεσμα τη διοργάνωση Διεθνούς Αθλητικού Συνεδρίου στο Παρίσι. Το Συνέδριο διεξήχθη τον Απρίλιο του 1894. Θα εξέταζε πλείστα ζητήματα σε σχέση με τις σωματικές ασκήσεις, κυρίως όμως θα επεδίωκε την εγκαθίδρυση διεθνών αγώνων, οι οποίοι θα τελούνταν στο εξής κατά τον τύπο των Ολυμπιακών Αγώνων της αρχαιότητας. Γενικός επίτροπος και κύριος οργανωτής του Διεθνούς Συνεδρίου ήταν ο βαρόνος Pierre de Coubertin.
Το ζήτημα παρουσίαζε ενδιαφέρον και για την Ελλάδα. Στο Παρίσι προσκλήθηκε και ο Πανελλήνιος Γυμναστικός Σύλλογος, ενώ είχε γνωστοποιηθεί στον πρόεδρο του Συλλόγου, τον γυμναστή Ιωάννη Φωκιανό, πως ήταν ήδη προτεινόμενος επίτιμος αντιπρόεδρος του Συνεδρίου. Τον Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο εκπροσώπησε τελικά ο λόγιος και έμπορος Δημήτριος Βικέλας.
Ο Δημήτριος Βικέλας είχε ζήσει στο Λονδίνο και το Παρίσι αρκετές δεκαετίες. Είχε ασχοληθεί με την ποίηση, την πεζογραφία και την ιστορική μελέτη, αλλά μέχρι εκείνου του σημείου, όπως ο ίδιος παραδίδει, ποτέ με τον αθλητισμό. Οι παραινέσεις φίλων του από τον Πανελλήνιο τον ώθησαν να συμμετάσχει. Ο Βικέλας εκτιμούσε πως η φίλαθλη αυτή ευρωπαϊκή κίνηση δεν θα εξαντλείτο μόνο στην καθιέρωση του ευγενούς σκοπού των Αγώνων, αλλά θα αποτελούσε επιπλέον ένα σύνδεσμο μεταξύ Ελλάδος και Ευρώπης με έκδηλα τα φιλελληνικά αισθήματα.
Το Συνέδριο στο Παρίσι παρακολούθησαν αντιπρόσωποι 13 εθνοτήτων. Μπροστά σε ένα ακροατήριο 2.000 ατόμων, ο πρόεδρός του, βαρόνος Ντε Κουρσέλ, υποστήριξε και πρόβαλε το όραμα του Coubertin. Ο τελευταίος είχε φροντίσει να προκαλέσει τον θαυμασμό των συνέδρων για τα αρχαιοελληνικά πρότυπα και με άλλα μέσα. Συνοδευόμενη από άρπες, η διακεκριμένη καλλιτέχνιδα της εποχής Ζαν Ρενκλ έψαλε, με τη συνδρομή χορωδίας, τον νεοανακαλυφθέντα στους Δελφούς «Ύμνο στον Απόλλωνα». Πριν λήξουν οι εργασίες του Συνεδρίου, εξελέγη Διεθνής Επιτροπή, στην οποία ανατέθηκε η διοργάνωση των νέων Διεθνών Ολυμπιακών Αγώνων στην πόλη των Αθηνών. Πρόεδρος της Επιτροπής επελέγη ο Δημήτριος Βικέλας. Σύμφωνα με τους νέους κανονισμούς, ο πρόεδρος θα έπρεπε να προέρχεται από τη χώρα στην οποία θα οργανώνονταν οι επόμενοι Αγώνες. Γενικός γραμματέας ετέθη ο Coubertin.

Η εικοστή επέτειος της αναβιώσεως των Ολυμπιακών Αγώνων εορτάσθηκε κατά το 6ο Ολυμπιακό Συνέδριο των Παρισίων, τον Ιούνιο του 1914. Η τελετή έγινε στο μεγάλο αμφιθέατρο της Σορβόννης, εκεί όπου 20 χρόνια πριν είχε λάβει σάρκα και οστά η ιδέα της ανασύστασης των Ολυμπιακών Αγώνων και είχε δημιουργηθεί η πρώτη Διεθν΄ςη Ολυμπιακή Επιτροπή. Εξεδόθη μάλιστα η εικονιζόμενη λιθογραφία, που είχε σχεδιαστεί από τον Ελβετό ζωγράφο Edouard Elzingre.

Κυρίως χάρη στην παρουσία του Δημητρίου Βικέλα -του λόγιου πατριώτη και πολίτη του κόσμου- στάθηκε δυνατή η εκλογή της Αθήνας για τη διοργάνωση των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων. Μπορούμε να ισχυριστούμε ότι χωρίς τον Coubertin, με τα δεδομένα της εποχής, θα ήταν δύσκολο να διοργανωθεί ένα συνέδριο με αυτό το αντικείμενο. Αλλά χωρίς την παρουσία του Δημητρίου Βικέλα δεν υπήρχε περίπτωση η Αθήνα να επιλεγεί ως πόλη που θα φιλοξενούσε τους πρώτους Oλυμπιακούς Aγώνες.

Ο ίδιος ο Coubertin ομολογεί ότι η αρχική σκέψη του ήταν να γίνουν οι πρώτοι Ολυμπιακοί Aγώνες στο Παρίσι το 1900, στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Εκθεσης του Παρισιού, όπου και τελικά διεξήχθησαν οι δεύτεροι Ολυμπιακοί Αγώνες. Βεβαίως, και άλλες χώρες ήθελαν τους Aγώνες, κυρίως η Ουγγαρία για να τους συνδυάσει με τις γιορτές των χιλίων χρόνων του ουγγρικού βασιλείου. Ο Δημήτριος Βικέλας όμως αποκλειστικά συνέβαλε στο να επιλεγεί η πόλη των Αθηνών.

Ο βαρόνος Coubertin είχε βαθιά αίσθηση της προσφοράς του κλασικού ελληνικού πολιτισμού. Αυτή συνδυαζόταν με τις παιδαγωγικές και θεολογικές αντιλήψεις του, οι οποίες ήταν κατά πολύ επηρεασμένες από το έργο του Άγγλου Τόμας Άρνολντ, ενός εκ των αναμορφωτών της ανώτερης εκπαίδευσης στην Αγγλία. Η αγάπη για την παιδαγωγική και η διαπίστωσή πως η γαλλική εκπαίδευση είχε ανάγκη αναδιοργάνωσης ώθησαν τον Coubertin να ταξιδέψει και να μελετήσει τα παιδαγωγικά συστήματα της Αγγλίας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Με σειρά διαλέξεων και άρθρων συνδέει στο εξής την καλλιέργεια του πνεύματος με την παράλληλη άσκηση του σώματος. Πάνω από όλα, όμως, διακρίνεται για τη σύλληψή του πως οι αναβιωμένοι Ολυμπιακοί Αγώνες θα πρέπει να αποτελούν διεθνές γεγονός.

Η είδηση της επικείμενης αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων έτυχε θερμότατης υποδοχής από τον ελληνικό Τύπο. Ο πρωταγωνιστικός ρόλος τον οποίο αναλάμβανε η Ελλάδα λόγω της καταγωγής του θεσμού, η τιμητική επιλογή των Αθηνών ως πόλης διεξαγωγής της πρώτης νεότερης Ολυμπιάδας και η έκταση που έλαβε το όλο ζήτημα διεθνώς ήταν αρκετά για να εξάψουν την φαντασία του ελεύθερου, του σκλαβωμένου και του ευρισκόμενου στην αλλοδαπή Ελληνισμού. Στις εφημερίδες της εποχής κάνουν την εμφάνισή τους πλείστα άρθρα εμπνευσμένα από τη χαρμόσυνη είδηση. Στην εφημερίδα «Νέα Ημέρα» ο συντάκτης με το ψευδώνυμο «Αγωνιστής» σημειώνει: «Τίς δεν εχάρη επί τη αγγελία της συστάσεως των Ολυμπιακών Αγώνων; Τίνος Έλληνος δεν ανέζησαν αι τεθαμμέναι προ πολλού περί αναγεννήσεως της Ελλάδος ελπίδες;… Οπόσον θα συντελέσωσιν οι διεθνείς Ολυμπιακοί Αγώνες προς ανόρθωσιν του καταπεσόντος φρονήματος των Ελλήνων, δεν είνε ανάγκη να λεχθή…».