ΟΛΥΜΠΙΑΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ. Η θέσπιση της Επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων

H πρώτη σφραγίδα της ΕΟΑ με έμβλημα «…τον Ερμήν του Πραξιτέλους, πέριξ δε τας λέξεις “Επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων”…»,, η χάραξη του οποίου έγινε τον Νοέμβριο του 1903.

Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς

Όπως αναφέρθηκε, ο Νόμος ΒΧΚΑ’ φρόντιζε, αν και με πενταετή καθυστέρηση, για τη ρύθμιση των σχετικών με τους στόχους, τη λειτουργία, τη σύσταση, τους πόρους και τις υποχρεώσεις της Ελληνικής Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων, η οποία θα αποκτούσε στο εξής νομική υπόσταση και θα αναλάμβανε ενεργό ρόλο στις αθλητικές εξελίξεις. Με δωδεκαμελή σύσταση τέθηκε υπό τη δικαιοδοσία του υπουργείου Εσωτερικών, υπό την προεδρία του τότε διαδόχου Κωνσταντίνου, τον οποίο σε περίπτωση κωλύματος αναπλήρωνε «…εις των βασιλοπαίδων…» ή κάποιο άλλο μέλος της Επιτροπής που θα υποδεικνυόταν από τον ίδιο και θα διοριζόταν με Bασιλικό Διάταγμα. Για τον διορισμό του γραμματέα και του ταμία της Επιτροπής απαιτείτο επίσης Βασιλικό Διάταγμα.

Η ΕΟΑ όχι μόνο αναλάμβανε τη διεύθυνση και τη διαχείριση του Παναθηναϊκού Σταδίου, αλλά είχε και τη μέριμνα για την ανά τετραετία εξακολούθηση των Ολυμπιακών Αγώνων που είχαν ως αρχή το 1896. Πριν από τους Ολυμπιακούς έπρεπε να προηγούνται Πανελλήνιοι Προκριματικοί, στους οποίους είχαν δικαίωμα συμμετοχής και τα μέλη όλων των γυμναστικών σωματείων της αλλοδαπής.

Οι οικονομικοί πόροι της Επιτροπής θα προέρχονταν από τις εισπράξεις των Πανελληνίων ή άλλων Αγώνων που θα τελούνταν στο Παναθηναϊκό Στάδιο, από την ενοικίαση του Σκοπευτηρίου της Καλλιθέας και του Ποδηλατοδρομίου του Νέου Φαλήρου, τις εισπράξεις των διάφορων αγώνων που θα οργάνωνε η Επιτροπή, τις ειδικές εισφορές και τα κληροδοτήματα, καθώς και τα προβλεπόμενα από τον Kρατικό Προϋπολογισμό ποσά. Οικονομική υποχρέωση της Επιτροπής ήταν να αποδίδει το 1/7 από τις εισπράξεις των Πανελληνίων Αγώνων στο υπουργείο Παιδείας για την υποστήριξη και τη διάδοση της σχολικής γυμναστικής, ανάλογο ποσοστό από τις εισπράξεις των Πανελληνίων Αγώνων στον ΣΕΓΑΣ για την υποστήριξη των αθλητικών σωματείων και, τέλος, το μισό των εισπράξεων από τους αγώνες που θα τελούσαν στο Παναθηναϊκό Στάδιο σωματεία του ΣΕΓΑΣ, προκειμένου να καλυφθούν οι δαπάνες τους.

Ο κόμης Αλέξανδρος Μερκάτης. Συμμετείχε ενεργά στην οργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 και παρέμεινε μέλος της ΔΟΕ για 28 ολόκληρα χρόνια.

Επίσης, η Επιτροπή αναλάμβανε τις δαπάνες τέλεσης των Πανελληνίων και Ολυμπιακών Αγώνων, τη συντήρηση των αθλητικών εγκαταστάσεων του Παναθηναϊκού Σταδίου, του Σκοπευτηρίου, του Ποδηλατοδρομίου και κάθε άλλου κτηρίου που θα κατασκευαζόταν ή θα περιερχόταν σε αυτήν από δωρεά, την πληρωμή όσων θα προσέφεραν υπηρεσίες σε αυτήν και τα έξοδα αποστολής των Ελλήνων αθλητών και των συνοδών τους που επρόκειτο να λάβουν μέρος σε διεθνείς οργανώσεις. Τον Ιανουάριο κάθε έτους στις υποχρεώσεις της ΕΟΑ συμπεριλαμβάνονταν η σύνταξη και η δημοσίευση στην εφημερίδα της κυβέρνησης του απολογισμού των εσόδων και των εξόδων της.

Την έκδοση του Νόμου ΒΧΚΑ’ ακολούθησε ιδιαίτερο Βασιλικό Διάταγμα «Περί της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων». Μεταξύ άλλων καθορίζονταν τα της αλληλογραφίας της Επιτροπής, των συνεδριάσεών της, της τήρησης των πρακτικών και των λογιστικών βιβλίων, των υπαλλήλων και των μισθών τους. Επίσης, ιδιαίτερο άρθρο καθόριζε η σφραγίδα της να φέρει έμβλημα «…τον Ερμήν του Πραξιτέλους, πέριξ δε τας λέξεις “Επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων”…». Η πρώτη χάραξη του εμβλήματος έγινε τον Νοέμβριο του 1903. Με άλλο Βασιλικό Διάταγμα μέλη της Επιτροπής ορίστηκαν ο υπουργός Εκκλησιαστικών και Δημόσιας Εκπαίδευσης Σ. Στάης, ο καθηγητής του πανεπιστημίου Σ. Λάμπρος, ο καθηγητής της Νομικής Γ. Στρέιτ και οι Μ. Στελλάκης, Κ. Μάνος, Μ. Νεγρεπόντης, Κ. Μηλιώτης Κομνηνός, Π. Σκουζές, Π. Καλλιγάς και Ν. Θων. Με τις προαναφερόμενες εξελίξεις, ο γενικός γραμματέας της Επιτροπής αναδεικνυόταν μέσω των καθηκόντων του σε καθοριστικό για τη λειτουργία της παράγοντα.

Μιχ. Στελλάκης. Γενικός Γραμματέας του Εθνικού Γ. Σ. (1901) και μέλος της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων (1901-1917).

Τον Μάρτιο του 1903, με άλλο Βασιλικό Διάταγμα διορίζονταν –με υπόδειξη του διαδόχου Κωνσταντίνου– γενικός γραμματέας της Επιτροπής ο Σ. Λάμπρος και ταμίας ο Π. Σκουζές. Η θέση ωστόσο του γενικού γραμματέα αποτέλεσε αντικείμενο έριδος ανάμεσα στον Σ. Λάμπρο και στον Κ. Μάνο. Σχετικές πληροφορίες παραδίδουν οι Χρυσάφης και Μανιτάκης. Ο Ι. Χρυσάφης, δηλωμένος αντίπαλος του Κ. Μάνου ήδη από τις παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896, υποστηρίζει στα γραπτά του πως στην Επιτροπή που διορίσθηκε το 1901 συμμετείχε και ο πρίγκιπας Γεώργιος. Δεν γνωρίζουμε από πού άντλησε την πληροφορία αυτή ο επιφανής γυμναστής, αλλά είναι ανακριβής, διότι στο εν λόγω Βασιλικό Διάταγμα δεν περιλαμβάνεται ο πρίγκιπας Γεώργιος. Ο ίδιος αναφέρει ότι ο Σ. Λάμπρος με τη βοήθεια του παλατιού και του τότε υπουργού Παιδείας Σπυρίδωνος Στάη «…εματαίωσε την ευθύς εξ’ αρχής πρόσληψιν του Μάνου…» και ότι «…διά νεωτέρου Διατάγματος, αντί του Πρίγκιπος Γεωργίου και του Κωνσταντίνου Μάνου διωρίσθηκαν οι Νικόλαος Θων και Μιλτιάδης Νεγρεπόντης…».

Ο Κ. Μάνος τυπικά παρέμεινε μέλος της Επιτροπής. Με εντολή του πρίγκιπα Γεωργίου, ύπατου αρμοστή της Κρήτης, διετέλεσε δήμαρχος Χανίων τα έτη 1901 και 1902. Η ανάμειξή του όμως στους πολιτικούς αγώνες της Μεγαλονήσου στο πλευρό του Ελευθερίου Βενιζέλου δυσαρέστησε το παλάτι. Τον Ιούλιο του 1904 ο Κ. Μάνος αναλαμβάνει τη διεύθυνση του Μακεδονικού Αγώνα στη Δυτική Μακεδονία. Εντοπίζεται, όμως, συλλαμβάνεται και φυλακίζεται από τους Τούρκους. Τότε ο διάδοχος Κωνσταντίνος βρήκε την ευκαιρία να επιδείξει μοναδική μικροψυχία, αντικαθιστώντας τον Κ. Μάνο από την Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων λόγω απουσίας του από τις συνεδριάσεις. Ως αντικαταστάτης του προτάθηκε και εγκρίθηκε ο Αλέξανδρος Μερκάτης.