Οι εύζωνοι και η αλλαγή φρουράς στα χρόνια του Γεωργίου Α’
Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Η αλλαγή φρουράς στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου έχει εξελιχθεί σε αγαπημένο θέαμα για τους επισκέπτες και τα παιδιά και οι εύζωνοι που παραστέκουν ακίνητοι συμβολίζουν τους αγώνες του έθνους και τη γενναιότητα των ηρώων που έδωσαν τη ζωή τους στους μεγάλους αγώνες. Αλλά δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό πως η αλλαγή φρουράς, και μάλιστα με ιδιαίτερα πανηγυρικό τρόπο, πραγματοποιούνταν πριν τη δημιουργία του Μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτου, όταν ακόμη το κτίριο της Βουλής ήταν Ανάκτορα της βασιλικής οικογένειας.
Με εντυπωσιακή πομπή, τη συνοδεία στρατιωτικής μπάντας η αλλαγή φρουράς είχε γίνει ένα από τα αγαπημένα θεάματα των κατοίκων της πρωτεύουσας, αλλά και των επαρχιωτών που θεωρούσαν απαραίτητη την παρακολούθησή της όταν επισκέπτονταν την Αθήνα. Ιδιαίτερα την περίοδο της βασιλείας Γεωργίου Α’ το θέαμα ήταν ελκυστικό. Ο περίφημος και διακεκριμένος ζωγράφος, σκηνογράφος και σκηνοθέτης Πάνος Αραβαντινός φρόντισε να απαθανατίσει τον πανηγυρικό χαρακτήρα (εικόνα) και με ακρίβεια τις ενδυμασίες ένστολων, πολιτών και παιδιών, καθώς και το κλίμα που επικρατούσε ιδιαίτερα τα Σαββατοκύριακα. Ο Π. Αραβαντινός σχεδίασε μακέτες των στολών του ελληνικού στρατού, του ναυτικού και της χωροφυλακής από το 1833 μέχρι τις παραμονές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Όσο για τους ευζώνους, οι «ευ εζωσμένοι», δηλαδή οι ευπρεπώς και κομψώς ενδεδυμένοι, καλούνταν οι έλληνες στρατιώτες ελαφρού πεζικού. Λόχοι ευζώνων υπήρχαν σε κάθε τάγμα του ελληνικού πεζικού την περίοδο 1833-1860. Δεν αποτελούσαν ελαφρύ πεζικό αφού υπήρχαν οι ακροβολιστές, αλλά μονάδα εκλεκτού πεζικού με οπλισμό και εξάρτηση πεζικού. Εύζωνοι με τη σύγχρονη έννοια, συγκροτήθηκαν για πρώτη φορά το 1867, παίρνοντας ελαφρά εξάρτηση και στολή, δηλαδή φέρμελη και μεϊντάνι από λευκό μάλλινο ύφασμα, ερυθρό φέσι με μελανή φούντα, περικνημίδες λευκές, φουστανέλα από λευκό πανί, τσαρούχια και κάπα.