Οι λαϊκοί Φασουλήδες διασκέδαζαν τις γειτονιές

του Ελευθερίου Γ. Σκιαδά

Ένα από τα πιο αγαπημένα λαϊκά θεάματα, μικρών και μεγάλων τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα ήταν οι Φασουλήδες. Έτσι αποκαλούνταν οι διάφορες μορφές των αυτοσχέδιων κουκλοθέατρων που πλημμύριζαν τις λαϊκές γειτονιές. Και όταν εμφανίστηκαν τα διάφορα θεατρίδια, τα μπουλούκια με τους δικούς τους δημοφιλείς πρωταγωνιστές, οι Φασουλήδες ξεβράστηκαν στις άκρες και τις γωνιές των Αθηνών. Οι διάφοροι Κοκλέν, οι εκ σανίδος… έλκοντες το γένος, εξορίστηκαν στις νήσους του Διαβόλου, στον Άγιο Παντελεήμονα, στην πλατεία Κυριακού, στα Πινακωτά. Η δόξα των ξύλινων θιάσων ωχριούσε απέναντι στο άπλετο φως των κομψών θεάτρων. Ο Φασουλής, ο δημοφιλέστατος, ο πολύς και μέγας, πήρε φύσημα για τα περίχωρα και οι θαυμαστές του χρειάζονταν πολύ περπάτημα για να τον απολαύσουν.
Δυο-τρεις Φασουλήδες και αυτοί απογοητευμένοι, όπως όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες που δεν αναγνωρίζεται η αξία τους, καταλάμβαναν τις άκρες της πόλης, αποτελώντας έτσι, κατά κάποιο τρόπο, την «οπισθοφυλακή της εν Αθήναις εστρατοπεδευμένης μεγάλης καλλιτεχνικής στρατιάς»! Οπότε εκεί, στα πέριξ της πόλεως, μαζεύονταν πλέον οι θαυμαστές του προκατακλυσμιαίου ξυλοκοπήματος των Φασουλήδων, οι θαυμαστές του θηρίου και του Αράπη των Ρόσσηδων και των Τάλμα, των αποφοίτων του ξυλουργείου… Εκεί, λοιπόν, συγκεντρώνονταν όλοι όσοι επέμεναν στα γνήσια πάτρια, οι γνήσιοι Ψυρριώτες, Πλακιώτες και Πετραλωνίτες που δεν εννοούσαν να εγκαταλείψουν τον απολαυστικό Φασουλή.
Στα θεατράκια των Φασουλήδων συνευρίσκονταν οι κουτσαβάκηδες, οι φιστικάδες, οι πασατεμπάδες, οι στραγαλατζήδες και οι κουλουράδες. Εκεί και ο μόρτης έρωτας που παρακολουθούσε με συγκίνηση «Τα μυστήρια της Αμέρικας», σπαρακτικό δράμα, στο οποίο πρωταγωνιστούσε το ξύλο του Φασουλή. Όταν έφτανε ο φιστικάς η μάχη έφτανε στο κατακόρυφο της σφοδρότητάς της, αφού αυτός μετατρεπόταν σε… δούρειο ίππο με τον οποίο γινόταν ευκολότερη η άλωση του… φρουρίου.