Η πολυπολιτισμική Αθήνα του «Δημάρχου των Λούστρων»
Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Μία άκρως ενδιαφέρουσα εικόνα της Αθήνας την εποχή του Δημήτριου Σούτσου αποδίδει απογραφή που δημοσιεύτηκε τη δεκαετία του 1880 από τον Α. Μανσόλα. Έβρισκε την Αθήνα με 63.374 κατοίκους, 3,8% του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Oι δημότες Αθηναίων ήταν 29.634 και οι ετεροδημότες 24.148, ενώ κατοικούσαν 7.423 αλλοδαποί και 2.169 αγνώστου εθνικότητας! Από τους αλλοδαπούς 2.788 ήταν Έλληνες από την Τουρκία (οθωμανοί υπήκοοι), 457 Ιταλοί, 372 Άγγλοι, 235 Γάλλοι, 175 Γερμανοί, 105 Αυστριακοί και 89 Ρώσοι! Σύμφωνα δε, με τα στοιχεία της ίδιας απογραφής, υπήρχαν ακόμη 3.202 άτομα «διαφόρων άλλων εθνικοτήτων». Εκ των αλλοδαπών 1.066 δεν μιλούσαν καν ελληνικά!
Ο Δημήτριος Σούτσος, ο «Δήμαρχος των Λούστρων», όπως έμεινε γνωστός γιατί είχε αγκαλιάσει τον κόσμο του Ψυρρή, εκλέχθηκε Δήμαρχος Αθηναίων σε ηλικία 33 ετών, δύο τετραετίες (1879-1883 και 1883-1887), νικώντας τους πλέον διακεκριμένους εκπροσώπους των μεγαλοαστών.
Υπήρξε ο αγαπημένος της φάρας του Ψυρρή, η οποία αποτελούσε και τον πυρήνα του προεκλογικού του μηχανισμού. Σπούδασε Φιλοσοφία και Μαθηματικά στην Αθήνα και Μηχανική και Μεταλλειολογία στο Παρίσι. Πολέμησε στο επαναστατικό κίνημα του 1878 στη Θεσσαλία, επικεφαλής σώματος 400 Αθηναίων εθελοντών και τραυματίστηκε. Συνέδεσε το όνομά του με σημαντικά έργα (Δεξαμενή Λυκαβηττού, ανέγερση νέας Δημοτικής Αγοράς) και την καθιέρωση των λαϊκών διαδηλώσεων. Oι πολιτικοί του αντίπαλοι κατόρθωσαν να τον προσαγάγουν σε δίκη για απιστία και απάτη, αλλά ο Σούτσος αθωώθηκε πανηγυρικά και έμεινε στην ιστορία ως ένας από τους πιο αξιόλογους δημοτικούς άρχοντες.
Η αποχώρησή του βέβαια, έδωσε την ευκαιρία να οργανωθεί σταδιακά η εξόντωση των ομάδων στου Ψυρρή, η γνωστή ως εκκαθάριση των κουτσαβάκηδων από τον αξιωματικό Δημ. Μπαϊρακτάρη. Πέθανε σε ηλικία 58 ετών, το 1904, από καρδιακό νόσημα που οφειλόταν σε παλαιό τραύμα.