Γεωργίου Β. Τσοκόπουλου: «ΑΡΧΕΤΑΙ ΤΟ ΤΡΙΩΔΙΟΝ»

Με αφορμή τη συμπλήρωση 90 ετών, το 2013, από τον θάνατο του Γεωργίου Τσοκόπουλου (1871-1923), για τον οποίο θα δημοσιεύσουμε ειδικό αφιέρωμα, αναδημοσιεύουμε προς το παρόν ένα χρονογράφημά του που περιγράφει –μεταξύ άλλων- και τις δραστηριότητες του ιδρυτή του «Μικρού Ρωμηού» Παναγιώτη Ν. Θεοδοσίου που έμεινε γνωστός ως «Ποιητής του Κάρρου». Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να προμηθευτεί το έργο «Ο Ποιητής του Κάρρου – Παναγιώτης Ν. Θεοδοσίου – Η “άλλη όψη” της αθηναϊκής ιστορίας» από το πωλητήριο του «Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών – Ιδρύματος Βούρου Ευταξία».

ΑΡΧΕΤΑΙ ΤΟ ΤΡΙΩΔΙΟΝ

Τὸ ἡμερολόγιον τὸ ὁποῖον ἀναλαμβάνει προθύμως νὰ μᾶς πληροφορῇ διὰ μίαν σωρείαν πραγμάτων, διὰ τὰ ὁποῖα δὲν τὸ ἠρώτησε κανείς, μᾶς εἰδοποίησεν ἐγκαίρως ὅτι ἀπὸ χθὲς «ἄρχεται τὸ Τριώδιον».

Καὶ ἐν πρώτοις διατὶ παρακαλοῦμεν νὰ ἄρχεται τὸ Τριώδιον τώρα μόνον, ἐνῶ ἡ σταφιδικὴ σύμβασις συζητεῖται πρὸ δύο μηνῶν εἰς τὴν Βουλήν; Καὶ διατὶ αὐτὴ ἡ καθυστέρησις τοῦ ἡμερολογίου, ἐνῶ οἱ καθυστερήσαντες ἔφεδροι ἐξακολουθοῦν ἀκόμη νὰ περιφέρωνται εἰς τοὺς χειμερινοὺς δρόμους φέροντες δροσερώτατον χακί, τὸ ὁποῖον ὡς γνωστὸν εἶνε ἕνα κ’ ἕνα διὰ τὰ κυνικὰ καύματα. Ἀλλὰ ἐπὶ τέλους ἄρχεται τὸ Τριώδιον καὶ πῶς ἄρχεται;  Τριώδιον εἶναι τάχα ἡ ὀργιώδης ἐποχὴ τῆς εὐθυμίας, ἡ ὁποῖα ἐσκανδάλισε τόσον πολύ τοὺς πρώτους πατέρας τῆς ἐκκλησίας ὥστε, ἀφοῦ τὸ ἐπολέμησαν μὲ ὅλας των τὰς δυνάμεις καὶ δὲν κατώρθωσαν νὰ τὸ ἐξοστρακίσουν, νὰ μᾶς καθήσουν ἔπειτα εἰς τὴν ράχιν πενῆντα ἡμέρας νηστείας πρὸς ἐξιλασμόν;

Τριώδιον εἶναι ἄραγε μία περίοδος κατὰ τὴν ὁποίαν ὁ ἄνθρωπος γελᾷ καὶ τρώγει καὶ πίνει καὶ λησμονεῖ καὶ τὸ ρίχνει ἔξω καὶ ἀφήνει ὀλίγον κατὰ μέρος τὰς σκέψεις καὶ τὰς φροντίδας καὶ τοῦ ἔρχεται ἡ ἰδέα νὰ πηδήσῃ καὶ νὰ φωνάξῃ καὶ νὰ κυλισθῇ χάμω; Καὶ εἶναι Τριώδιον ἀνάμνησις παλαιῶν ἡμερῶν τῆς λατρείας ἑνὸς θεοῦ, ὁ ὁποῖος ἦτο θεὸς εὐεργετικὸς κατὰ τοῦτο, ὅτι, ἀφοῦ συνετέλεσε καὶ αὐτὸς ἀπὸ τὸ κτῆνος νὰ γίνῃ ὁ ἄνθρωπος, ἔπειτα ἐγύριζε τὸν ἄνθρωπον σοφώτατα εἰς κτῆνος, εἰς τὴν ὡραίαν πρωτογενῆ κατάστασιν, εἰς τὴν ὁποίαν ζῇ μόνον τὸ σῶμα καὶ ἀδρανεῖ ἡ σκέψις καὶ ἡ λογικὴ καὶ αἱ συνθῆκαι;

●

Πῶς ἄρχεται λοιπὸν τὸ περίφημον Τριώδιον;

Εἴδομεν χθὲς εἰς τοὺς δρόμους τὸν Θεοδοσίου, ποιητὴν τοῦ κάρρου, φιλόσοφον, σαρκαστήν, λαϊκὸν ἠθοποιόν, ἱεροκήρυκα, διδάσκαλον κατὰ τὴν μέθοδον τοῦ Σωκράτους.

Ἦτο μουντζουρωμένος καὶ πολύχρωμος ὅπως πάντοτε. Ἀπὸ τὸ ὕψος τοῦ κάρρου, τὸ ὁποῖον τόσας φορὰς παρεβλήθη μὲ τὸ κάρρον τοῦ Θέσπιδος, ὁ Θεοδοσίου ἀπηύθυνε πρὸς τὸ κοινὸν τὰς ἰδίας ἀστειότητας χονδροτέρας ἀπὸ τὸν κ. Βωτύ, καὶ τὸ κοινὸν ἐγελοῦσε ὄχι μόνον διότι δὲν εἶχε τίποτε καλλίτερον νὰ κάμῃ, ἀλλὰ καὶ διότι ἀφοῦ «ἄρχεται τὸ Τριώδιον» τὸ κοινὸ πρέπει νὰ γελάσῃ.

Ἠτο λοιπὸν ὁ ἴδιος Θεοδοσίου, μὲ τοὺς ἰδίους βοηθούς, ὅπως πάντοτε, μολονότι εἶνε γνωστόν, ὅτι εἰς τὴν τέχνην τοῦ Θεοδοσίου ὑπάρχει πρόοδος διότι περυσινοὶ βοηθοὶ τοῦ καλλιτέχνου αὐτοῦ εἶνε τώρα θιασάρχαι καὶ γυρίζουν ἐπαρχίας, ὡς διευθυνταὶ θιάσων μὲ τὸ δίπλωμα τοῦ καλλιτεχνικοῦ ἰνστιτούτου τοῦ Θεοδοσίου.

Τὸ κοινὸν μὲ τὸ στόμα ὀρθάνοικτον, κοινὸν εὔκολον καὶ ἀφελὲς γελᾷ πάντοτε καὶ σφυρίζει καὶ χαλᾷ τὸν κόσμο, ὅπως καὶ πέρυσι. Καὶ δὲν ὑπάρχει Ρωμαῖος στρατηλάτης ὁ ὁποῖος νὰ μὴν ἐζήλευε ἂν ἔβλεπε τὴν χθεσινὴ πρώτην ἐμφάνισιν τοῦ κάρρου τοῦ Θεοδοσίου εἰς τὴν ὁδὸν Ἀθηνᾶς. Μία ὁδὸς ὁλόκληρος σηκώθη εἰς τὸ πόδι, καὶ τὰ σφυρίγματα ἠκούοντο ἕως εἰς τὴν πλατεῖαν τῆς Ὁμονοίας καὶ ἦλθε στιγμὴ κατὰ τὴν ὁποίαν ὅλοι οἱ ἐξῶσται εἶχον στολισθῆ ἀπὸ γυναῖκας, αἵτινες ἤρπαζον καὶ ἀπὸ ἕνα στίχον τοῦ Θεοδοσίου, κολακευτικωτάτου, ὡς γνωστὸν πρὸς τὸ ὡραῖον φῦλον.

●

Ἄρχεται λοιπὸν τὸ Τριώδιον. Τὰ χοροδιδασκαλεῖα εὑρίσκουν πάλιν ἡμέρα δόξης. Ἦτο ἀπαραίτητο νὰ εὑρεθῇ εἷς νέος χορὸς δι΄ αὐτὴν τὴν περίοδον. Καὶ εὑρεύθη. Ὠνομάσθη Ρεζάν, διότι ἔπρεπε κάπως νὰ ὀνομασθῇ ἐπὶ τέλους. Τὸ ὄνομα δὲν ἔχει νὰ κάμῃ τίποτε εἰς αὐτὴν τὴν ἱστορίαν. Δὲν ὑπάρχει ἀνοστότερον ὄνομα χοροῦ ἀπὸ τὸ «πόλκα». Καὶ ὅμως ἡ πόλκα ἐκυριάρχησεν ἐπὶ δύο γενεὰς καὶ εἰσέρχεται τώρα εἰς τὴν τρίτην.

Ἐδόθη λοιπὸν ἓν ὄνομα εἰς τὸ νέον χορὸν τὸν ὁποῖον δὲν εἶδε κανείς μας, διότι φαίνεται ὅτι ἀπέθανε μόλις ἐγεννήθη. Εἰς τὸ ζήτημα τοῦ χοροῦ οἱ ἄνθρωποι δὲ εἶνε πολὺ εὔκολοι καὶ οἱ παλαιοὶ θεοί, τὸ βὰλς καὶ ἡ πόλκα καὶ ἡ μαζούρκα καὶ ἡ καντρίλλια, θὰ βλέπουν ὡρισμένως μὲ περιφρόνησιν κάθε νέα ἀπόπειραν γεννήσεως νέου τρόπου κινήσεως τῶν ποδῶν μας.

Καὶ ταυτοχρόνως γυρίζει τώρα ὁ Φασουλῆς εἰς τὰς συνοικίας. Εἶναι ὁ ἴδιος ξύλινος ἀνθρωπάκος, ἐμπρὸς εἰς τὸν ὁποίοιν ἐπεράσαμεν χάσκοντες ὅταν ἤμεθα παιδιά, καὶ λέγει σχεδὸν τὰ ἴδια πράγματα, τὰ ὁποῖα ἔλεγε καὶ τότε. Ὅπως εἶναι ξύλινος, περιφρονεῖ τὴν φθορὰν καὶ περνᾷ ἀδιάφορος ἐμπρὸς εἰς τὰς γενεὰς αἱ ὁποῖαι φθείρονται καὶ παρέρχονται.

Ἰδοὺ λοιπὸν πῶς ἄρχεται τὸ Τριώδιον τὸν ἴδιον, αἰώνιον, ἀπαράλλακτον καὶ ἀμετάβλητον. Καὶ ἔπειτα συκοφαντοῦμεν τὸν ἄνθρωπον, ὅτι ζητεῖ διαρκῶς τὸν νέον. Ψευτιὰ μεγαλυτέρα δὲν ἐλέχθη κατὰ τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Ὁ Θεοδοσίου, ὁ Φασουλῆς, ἡ Γκαμήλα εἶνε ἐδῶ διὰ νὰ τὸ ἀποδείξουν.

Γ.Β. ΤΣΟΚΟΠΟΥΛΟΣ

(Φεβρουάριος 1908)